Pan Cogito w Szamocinie

Dawniej
wiemy z historii
wychodziła z ciała
kiedy stawało serce

Z ostatnim oddechem
oddalała się cicho
na łąki niebieskie

Dusza Pana Cogito
zachowuje się inaczej
za życia opuszcza ciało
bez słowa pożegnania
…

Zbigniew Herbert
Dusza Pana Cogito

W 2008 roku mija 10 rocznica śmierci wybitnego polskiego poety Zbigniewa Herberta.
Uczniowie polskich szkół od paru pokoleń poznają wiersz Herberta za­ty­tu­ło­wa­ny Pan od przyrody. Gimnazjalista ma do wyboru nauczenie się na pamięć Burzy Cypriana Kamila Norwida, Nauki Juliana Tuwima lub Dwu kropli Zbig­nie­wa Herberta. Młodzież licealna zapytana o poetę, po długim namyśle, przy­po­mi­na sobie „coś o panu Cogito”, a na konkursach recytatorskich chłopcy często deklamują Tren Fortynbrasa. Chociaż i dziewczyny mierzą się z tym tekstem, odkąd w teatrach w roli Hamleta zaczęto obsadzać aktorki.
Czy znając ze statystyk stan czytelnictwa w Polsce, możemy sądzić, że twór­czość poetów tej miary  co Herbert, Różewicz, Miłosz czy Szymborska jest re­zer­wa­tem dla koneserów literatury, dla filologów, krytyków, polonistów, re­ży­se­rów i instruktorów ruchu amatorskiego? Czy ustanowiony przez Mi­nis­ter­stwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego Rok Herberta oraz ogólnopolski konkurs na realizację programów promujących twórczość poety, sprawią, że wzrośnie za­in­te­re­so­wa­nie jego twórczością, czy trafi ona pod strzechy zwykłych zjadaczy chleba?

A może nauczyciele gimnazjów i szkół średnich w 2008 r. – Roku Herberta – poświęcą kilka godzin więcej pięknej ale niełatwej poezji Zbigniewa Herberta? Czy ktoś po zakończeniu programu „Herbert” pokusi się o dokonanie takiej analizy?

Projekt Stacji Szamocin znalazł się w gronie wyróżnionych i otrzymał grant na realizacje tematyki her­ber­tow­skiej w trakcie XVII Ogólnopolskich Warsztatów Artystycznych.

„Treny Pana Cogito” – hasło przewodnie warsztatów miało zachęcić młodych adeptów teatru do za­in­te­re­so­wa­nia się tematem i pogłębienia wiedzy o życiu i twórczości poety.

W czerwcu, lipcu i sierpniu odbyły się trzy edycje warsztatów teatralnych uzupełniane prezentacjami spektakli, inspirowanymi twórczością Herberta oraz innych współczesnych poetów polskich i europejskich. Swoje monodramy pokazali m.in. Ida Bocian i Henryk Dąbrowski z Teatru Off de Bicz w Sopocie i Wioleta Komar z Teatru Rondo w Słupsku, wystąpiły zespoły: poznański Teatru Na Fundamentach Magdy Płanety ze Stacji w Kórniku, szamociński Teatr 44 oraz Teatr Off de Bicz Ewy Ignaczak i Teatrzyk Błękitnego Czasu Krystyny Cyberskiej z Sopotu.

Zajęcia warsztatowe prowadziły Ida Bocian, Magdalena Płaneta i Luba Zarembińska. Na zakończenia każdej tury odbyły się pokazy uczestników warsztatów pod opieką zaproszonych wykładowców. Tematem i inspiracją była oczywiście twórczość Zbigniewa Herberta, a głównym motywem znany wiersz Tren For­tyn­bra­sa.

W sierpniowej edycji na Stacji Szamocin miał miejsce konkurs sztuki żywego słowa „Czytanie Herberta”, w którym wzięli udział recytatorzy z Poznania, Szamocina, Margonina i z Sopotu.

Wykłady o życiu i twórczości poety wygłosili Wiesława Szczygieł, Luba Zarembińska i Stanisław Mie­dziew­ski. Wielką atrakcją dla młodych uczestników warsztatów stało się wspólne wysłuchanie uni­kal­nych nagrań wierszy Herberta recytowanych przez ich autora.